გულის  მსოფლიო დღე ყოველწლიურად 29 სექტემბერს აღინიშნება, მისი მიზანია მოსახლეობის ცნობიერების გაზრდა  გულ -სისხლძარღვთა დაავადებების  რისკების შესახებ. საერთაშორისო დღე დაარსდა გულის მსოფლიო ფედერაციის მიერ, ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაციასთან თანამშრომლობით.

კარდიოვასკულური სიკვდილიანობის ზოგად სტრუქტურაში 20% მოდის ატმოსფერული ჰაერის დაბინძურებით გამოწვეულ მიზეზებზე, რაც 3 მილიონზე მეტ სიკვდილის შემთხვევას შეადგენს ყოველწლიურად. 10-დან 9 ადამიანი მსოფლიოში სუნთქავს დაბინძურებული ჰაერით, რაც განსაკუთრებულად ზემოქმედებს დაბალი შემოსავლის მქონე ქვეყნების მოსახლეობაზე.

ჰაერის დაბინძურება მრავალი ნაერთის და ნაწილაკების რთული და დინამიური ნარევია აირებში, წარმოშობილი სხვადასხვა წყაროდან, რომელიც ატმოსფერულ გარდაქმნას ექვემდებარება და განსხვავდება სივრცისა და დროის მიხედვით. სამი გავრცელებული ჰაერის დამაბინძურებელი - მყარი ნაწილაკები (PM), ოზონი და აზოტის დიოქსიდი (NO2), მონიტორინგის პროგრამების უმეტესობის ყურადღების ცენტრშია, მათზეა მიმართული ჯანმრთელობაზე ზემოქმედების შეფასება და მარეგულირებელის ძალისხმევა.   

ჰაერის დაბინძურება ასევე შეიძლება კლასიფიცირდეს შენობის გარე ან შენობის შიდა დაბინძურებად, ორივე მათგანს აქვს ჯანმრთელობაზე ზემოქმედების სერიოზული შედეგები.

სურათი 1. ატმოსფერული ჰაერისა და შინამეურნეობის შიდა ჰაერის დაბინძურებასთან დაკავშირებული სიკვდილიანობა  

       წყარო:A WORLD HEART FEDERATION POLICY BRIEF,, CLEAN AIR, SMART CITIES, HEALTHY HEARTS: ACTION ON AIR POLLUTION FOR CARDIOVASCULAR HEALTH’’

     წყარო: Global Mortality Risk Factors, 2019 Ranking

არტერიული ჰიპერტენზია, გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების ძირითადი რისკის ფაქტორი, განიხილება, როგორც სისხლძარღვოვანი გართულებების - გულის კუნთის ინფარქტის და თავის ტვინის ინსულტის განვითარების განსაკუთრებულ ტრიგერულ კლინიკურ მდგომარეობად.

სურათი 3. ჰიპერტენზიის გავრეცელების ეთნიკური უთანასწორობის გამომწვევი მიზეზები

    წყარო: Racial Disparities in Hypertension Prevalence and Management: A Crisis Control? 2020

მნიშვნელოვანი გამოწვევები რჩება ჰიპერტენზიის გავრცელებისა და მკურნალობის ეთნიკური  უთანასწორობის გასაგებად და დასაძლევად. ჯანმრთელობის განმსაზღვრელი სოციალური ფაქტორები, როგორიცაა განათლების სტატუსი, ჯანდაცვაზე წვდომა და დაბალი შემოსავალი, გადამწყვეტ როლს თამაშობს არტერიული წნევის გავრცელების და კონტროლის თვალსაზრისით. აღნიშნული საკითხების გადასაჭრელად სახელმწიფო და ეროვნულ დონეზე ჯანდაცვის პოლიტიკის განხორციელება არსებითი იქნება ამ უთანასწორობის შესამცირებლად. მიუხედავად გენეტიკური და გარემოს ფაქტორებისა, რომლებიც ხელს უწყობენ ჰიპერტენზიის გავრცელებას, ქვეყნების  აქტივობები აღნიშნული კლინიკური მდგომარეობის გამოვლენის, შეფასების, მკურნალობისა და პრევენციის მხრივ, განმსაზაღვრელია არტერიული წნევის მართვისა და მკურნალობის სათანადო ოპტიმიზაციისათვის.